Δεν Είναι “Ενημέρωση”, είναι “Doomscrolling” – Και Ήρθε η Ώρα να το Σταματήσουμε!
Ο όρος doomscrolling πρωτοεμφανίστηκε και διαδόθηκε το 2020, την εποχή του lockdown. Είναι μια λέξη που αποτυπώνει εύστοχα μια κοινή συμπεριφορά της εποχής μας: να απορροφούμαστε από συνεχή, αρνητική ειδησεογραφία, κυρίως μέσα από τα social media, χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Και όπως είναι αναμενόμενο, αυτή η συνήθεια επιβαρύνει σημαντικά την ψυχική μας υγεία.
Πώς λειτουργεί το doomscrolling;
Όταν κάνουμε doomscrolling περιηγούμαστε εμμονικά σε αρνητικές ειδήσεις. Νιώθουμε ότι “πρέπει” να ενημερωθούμε, αλλά δεν μπορούμε να σταματήσουμε να καταναλώνουμε άσχημα νέα. Πολλές φορές λέμε στον εαυτό μας ότι “το κάνουμε για να είμαστε ενημερωμένοι”, όμως συχνά υπάρχει κάτι βαθύτερο. Οι επιστήμονες λένε ότι μπορεί να ψάχνουμε πληροφορίες που να επιβεβαιώνουν την κακή μας διάθεση. Έτσι, το doomscrolling γίνεται συνήθεια. Ένας φαύλος κύκλος: νιώθεις άσχημα, διαβάζεις άσχημα νέα, νιώθεις χειρότερα… και συνεχίζεις.
Γιατί είναι τόσο επιβλαβές
Το doomscrolling ενισχύει τις αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα και έχει συνδεθεί με:
Αύξηση του άγχους και της κατάθλιψης -ειδικά για όσους έχουν ήδη προδιάθεση.
Αϋπνία. Το σκρολάρισμα στο κρεβάτι καθυστερεί τον ύπνο κι ενισχύει το άγχος.
Σύγχυση. Μπορεί να διαβάσεις μια είδηση από δύο διαφορετικές πηγές που λένε το αντίθετο, και τότε ο εγκέφαλος μπερδεύεται και αποσυντονίζεται.
Μοναξιά και αποξένωση. Η υπερβολική χρήση κινητού μας απομακρύνει από τις σχέσεις και την πραγματική ζωή.
Αύξηση κορτιζόλης. Το “ορμονικό στρες” εξαντλεί τον εγκέφαλο και το σώμα και εντείνει τη φλεγμονή.
Πώς το διαχειριζόμαστε
Η λύση δεν είναι απλώς “να κλείσουμε το κινητό”. Εδώ χρειάζεται ενσυνειδητότητα (mindfulness), επαφή με αυτό που βιώνουμε, και μετά συνειδητοποίηση ότι μπορούμε ν’ αλλάξουμε συμπεριφορά μας για το καλό μας.
Ακολουθούν μερικές ιδέες:
1. Βάλτε όρια
Ορίστε συγκεκριμένες ώρες και χώρους που θα ενημερώνεστε με αυτό τον τρόπο
Απομακρύνετε το κινητό από το κρεβάτι, τον χώρο που τρώτε, ή το διάστημα που θέλετε να μείνετε συγκεντρωμένοι ενώ εργάζεστε ή διαβάζετε.
Ορίστε χρονικά όρια μέσω εφαρμογών ή του alarm σας, για να μην παρασύρεστε
Κάντε unfollow πηγές που σας αγχώνουν, και γενικά μείνετε συνδεδεμένοι με επιλεγμένες πηγές ενημέρωσης.
2. Παρατηρήστε πώς νιώθετε
Καθώς διαβάζετε, παρατηρήστε το σώμα σας: νιώθετε ένταση στους ώμους, πίεση στο στήθος, σφίξιμο στο στομάχι; Όλα αυτά είναι μηνύματα ότι κάτι δεν πάει καλά. Σηκωθείτε, περπατήστε, δείτε τον ουρανό, πάρτε αέρα, ελάτε σ’ επαφή με τη γη που βρίσκεται κάτω από τα πόδια σας, με την αναπνοή σας, και μετά επιλέξτε πώς θα συνεχίσετε.
3. Αποφύγετε την καταστροφολογία
Όταν το μυαλό πηγαίνει στο χειρότερο σενάριο, ρωτήστε τον εαυτό σας:
Πόσο πιθανό είναι να συμβεί;
Ποιο είναι το πιο ρεαλιστικό ενδεχόμενο;
4. Ελέγξτε το κινητό σας συνειδητά, όχι μηχανικά
Παρατηρήστε πότε και γιατί το πιάνετε. Κάντε μια σύντομη παύση, φανταστείτε μια κόκκινη πινακίδα “STOP”, και δείτε αν μπορείτε να διακόψετε την αυτόματη κίνηση να τ’ ανοίξετε. Αν το καταφέρετε, πείτε ένα “Μπράβο!” τον εαυτό σας.
5. Επιβραδύνετε το σκρολάρισμα
Η ταχύτητα μειώνει την ικανότητα συγκέντρωσης. Ήδη η προσοχή μας μένει πια λιγότερο εστιασμένη σε αυτό που κοιτάζουμε. Ας μην ενισχύσουμε την τάση αυτή.
6. Εστιάστε στο παρόν
Δεν μπορούμε να ελέγξουμε το μέλλον, αλλά μπορούμε να φροντίσουμε το παρόν: ένα τηλεφώνημα, μια βόλτα, ένα ντους, μια πράξη καλοσύνης, μπορεί να είναι η τέλεια εναλλακτική.
7. Βρείτε και τις θετικές ειδήσεις
Ο κόσμος δεν έχει μόνο δυσάρεστα. Υπάρχουν και ιστορίες αγάπης, προσφοράς, χιούμορ, παραδείγματα που μπορεί να μας εμπνεύσουν και να βάλουν άλλο χρώμα στη ζωή μας.
8. Εξασκήστε την ευγνωμοσύνη
Αναγνωρίζοντας ακόμα και τις μικρές χαρές της καθημερινότητας που περνούν απαρατήρητες, βοηθά να βάζουμε τα δύσκολα στο ευρύτερο πλαίσιο της ζωής, ενώ αναγνωρίζουμε τις ευκαιρίες που αξίζει να ζει κανείς.
9. Κινήστε το σώμα σας με ενσυνειδητότητα
Η σωματική κίνηση λειτουργεί σαν αντίδοτο στη ζωή μπροστά από τις οθόνες, και φέρνει το μυαλό στο παρόν και σε αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Η άσκηση βοηθά στην εκτόνωση του άγχους, αυξάνει τη σεροτονίνη και ηρεμεί το μυαλό.
10. Αποσυνδεθείτε
Μερικές φορές χρειάζεται πραγματικό διάλειμμα από τα social. Μια αποτοξίνωση, έστω προσωρινή, μπορεί να σας ξανασυνδέσει με τη ζωή. Διαβάστε το βιβλίο του Johann Hari “Stolen Focus” και πάρτε έμπνευση από τη δική του αποσύνδεση.
11. Ζητήστε βοήθεια
Αν παρά τις προσπάθειες δεν τα καταφέρνετε, ζητήστε στήριξη από ειδικό. Δεν είστε μόνοι.
Τελικά το doomscrolling δεν είναι αδυναμία. Είναι μια συνήθεια που δημιουργήθηκε σε δύσκολους καιρούς, όταν όλοι ψάχναμε ελπίδα, σιγουριά ή κατανόηση. Αξίζει όμως να τη δούμε με συμπόνια και να την αλλάξουμε, για να ξαναβρούμε επαφή με την παρούσα στιγμή — εκεί όπου ξετυλίγεται η ζωή μας.